Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nin 48. Maddesinde, “bünyesinde doğum servisi bulunmayan kurumlarda, hemşire (başhemşire dahil) toplamı ikiden fazla ise, bunlar arasında nöbet uygulanır.” denmektedir. Nöbet türleri ise aynı Yönetmeliğin 42. maddesinde tanımlanmıştır. İcap nöbeti anılan maddenin (C) bendinde; “Uzman adedi nöbet tutacak miktarlardan az, fakat birden fazla olan kurumlarda uzmanlar sırayla ev nöbetini tutarlar. Bunun için, aylık ev nöbet listeleri hazırlanır. Ev nöbetçisi mesai saatleri dışında kurumun idari ve tıbbi her türlü gereklerinden sorumludur. Ev nöbetçisi akşam vizitlerini yapmaya, mesai dışında bulunduğu yeri bildirmeye, kuruma her davette gelmeye mecburdur.” şeklinde tanımlanmıştır.
Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiği kurumdaki tüm hemşireler arasında (sağlık sorunları, gebelik vb. haller nedeniyle nöbete dahil edilmesinde sakınca bulunanlar dışında) nöbetin uygulanacağı, bunun icap nöbeti şeklinde düzenlenebileceği anlaşılmaktadır.
Yönetmeliğin 41. maddenin (e) bendinde; “Gece nöbeti tutanlara ertesi günü görev verilmez. Geceyi yoğun mesai ile uykusuz geçiren personele, kurumun personel durumu ve imkanları müsait olmak, hizmeti aksatmamak kaydıyla evinde veya kurum içerisinde lüzum görüldüğü sürece dinlenmesi için baştabip izin verebilir” hükmüne yer verilmiştir.
Madde düzenlemesinden de anlaşılacağı üzere, nöbet tutan çalışanlara ertesi gün görev verilmemesi esastır. Ne var ki kurumlardaki personel sayısının yetersizliği gibi nedenlerle üyelerinizin çalıştığı kurumlarda olduğu gibi nöbet tutan çalışanların ertesi gün de mesai saatleri içerisinde çalışması idare tarafından istendiği, tutulan nöbetlerin bir kısım için de ücret ödendiği bilinmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek Madde 33. maddesinde, Yataklı tedavi kurumları, seyyar hastaneler, ağız ve diş sağlığı merkezleri ve 112 acil sağlık hizmetlerinde haftalık çalışma süresi dışında normal, acil veya branş nöbeti tutarak, bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir nöbet saati için (nöbet süresi kesintisiz 6 saatten az olmamak üzere), aşağıda gösterilen gösterge rakamlarının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu hesaplanacak tutarda nöbet ücreti ödenir. Bu ücret yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan söz konusu nöbetler için yüzde elli oranında artırımlı ödenir. Ancak ayda 130 saatten fazlası için ödeme yapılmaz…
İcap nöbeti tutan ve bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir icap nöbeti saati için, icap nöbeti süresi kesintisiz 12 saatten az olmamak üzere, yukarıda nöbet ücreti için belirlenen ücretin yüzde 40'ı tutarında icap nöbet ücreti ödenir. Bu şekilde ücretlendirilebilecek toplam icap nöbeti süresi aylık 120 saati geçemez.” hükmü bulunmaktadır.
Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nin 5/a maddesi uyarınca yataklı tedavi kurumunda görev yapan hemşireler yönünden Ek Madde 33. maddesinin ilk fıkrası uyarınca
- her bir nöbet saati için (nöbet süresi kesintisiz 6 saatten az olmamak üzere)
- ve en fazla 130 saat için
icap nöbet ücreti ödenebilecektir.
Maddeden de anlaşılabileceği üzere icap nöbeti karşılığında kurum tarafından izin kullandırılması esas yöntem olup izin kullandırılmayan nöbetler için ücret ödenmesi istisnai bir haldir. Eş söyleyişle personele icap nöbeti karşılığında izin kullandırıl(a)maması halinde dinlenme hakkını kullanamayan personele en azından bu süre karşılığında ücret ödenerek mağduriyetinin bir miktar azalması amaçlanmaktadır.
Örneğin ayda 300 saat icap nöbeti tutturulup yalnızca 120 saatinin ücretinin ödenmesi, geriye kalan süre yönünden ise hem ödeme yapılmaması hem de izin kullanmasına olanak tanınmaması söz konusu olamaz. Bu durum Anayasa ile devlete yüklenen yaşam ve sağlık hakkını koruma, dinlenme hakkını sağlama ödevi ile bağdaşmaz.
Sonuç olarak,
