Hekim İstemlerinin İşleyişine Yönelik Sorun

Hekim ve hemşire sağlık hizmeti sunan ekibin en önemli bileşenlerindendir. Hastalara nitelikli sağlık hizmeti sunabilmek üzere her iki meslek grubundan da aldıkları eğitime ve edindikleri yetkinliğe uygun biçimde görev ve sorumluluk tanımlarının içini en iyi şekilde doldurması beklenmektedir. Hekim ve hemşirenin birlikte nasıl çalışması gerektiğine ilişkin bazı esaslar belirlenmiştir.

Hemşirelik görev ve sorumlulukları kanun ile belirlenmiş ve lisans düzeyinde eğitim gerektiren bir meslektir. 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu’nun 4. maddesinde;
‘Hemşireler; tabip tarafından acil haller dışında yazılı olarak verilen tedavileri uygulamak, her ortamda bireyin, ailenin ve toplumun hemşirelik girişimleri ile karşılanabilecek sağlıkla ilgili ihtiyaçlarını belirlemek ve hemşirelik tanılama süreci kapsamında belirlenen ihtiyaçlar çerçevesinde hemşirelik bakımını planlamak, uygulamak, denetlemek ve değerlendirmekle görevli ve yetkili sağlık personeli’ olarak tanımlanmıştır.

Ayrıca 08.03.2010 tarihli ve 27515 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hemşirelik Yönetmeliği’nin ‘Hemşirelerin görev, yetki ve sorumlulukları’ başlıklı 6. Maddesinin (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde hemşireler;

  • (c) Tıbbî tanı ve tedavi planının uygulanmasında; hekim tarafından, acil durumlar dışında yazılı olarak verilen tedavileri uygular, hastada beklenmeyen veya ani gelişen durumlar ile acil uygulanması gereken tanı ve tedavi planlarında müdavi hekimin şifahi tıbbi istemini kabul eder. Bu süreçte hasta ve çalışan güvenliği açısından gerekli tedbirleri alır.
  • (ç) Hastaya lüzumu halinde uygulanmak üzere hekim tarafından reçete edilen tıbbî talepleri bilimsel esaslara göre belirlenen sağlık bakım, tanı ve tedavi protokolleri doğrultusunda yerine getirir.
  • d) Tıbbi tanı ve tedavi işlemlerinin hizmetten faydalanana zarar vereceğini öngördüğü durumlarda, müdavi hekim ile durumu görüşür, hekim işlemin uygulanmasında ısrar ederse durumu kayıt altına alarak hekimin yazılı talebi üzerine söz konusu işlemi uygular.
  • e) Tıbbî tanı ve tedavi girişimlerinin hasta üzerindeki etkilerini izler, istenmeyen durumların oluşması halinde gerekli kayıtları tutarak hekime bildirir ve gerekli önlemleri alır.

Düzenlemeleri ile hemşire-hekim çalışma biçiminin nasıl olması gerektiği düzenlenmiştir.

Bu anlamda hemşirenin bir hastaya tedavi uygulayabilmesi için hekim tarafından yazılmış ve kesinleşmiş (imzalanmış) bir istemin bulunması gerekmektedir. Hemşire, bu isteme uygun biçimde sağlık hizmetini yürütmek durumundadır. Yani istemin önce verilmesi, tedavinin sonra uygulanması esastır. Bunun tek istisnası hastaya derhal müdahale edilmesini gerektiren acil hallerdir. Bu durumda hekim tarafından sözel olarak verilen istemin derhal uygulandıktan sonra yazılı hale getirilmesi mümkün olabilir.